Tenkis Davası, Mirasın Reddi Davası

Tenkis Davası ve Mirasın Reddi Davaları Hakkında Bilmeniz Gerekenler

Türk Hukuku'nda mirasla ilgili uyuşmazlıkların çözümünde önemli yer tutan tenkis davası ve mirasın reddi davaları, mirasçılar arasında adaletin sağlanması ve hak kayıplarının önlenmesi için kritik öneme sahiptir. Bu davaların temel esasları, süreçleri ve dikkat edilmesi gereken noktaları şu şekilde özetleyebiliriz:

Tenkis Davası (Türk Medeni Kanunu m. 565-571)

Tenkis Nedir?

Tenkis, miras bırakanın, saklı paylı mirasçıların haklarını ihlal edecek şekilde yaptığı tasarrufların (örneğin vasiyetname, bağışlama gibi işlemler) mahkeme kararıyla iptali ya da azaltılmasıdır. Bu dava, saklı paylı mirasçıların haklarını korumak için düzenlenmiştir.

Tenkis Davasının Unsurları

Saklı Paylı Mirasçılar:
- Türk Medeni Kanunu'na göre, saklı paylı mirasçılar şunlardır:
  - Altsoy (çocuklar, torunlar).
  - Ana-baba (eğer altsoy yoksa).
  - Sağ kalan eş.
- Saklı pay, mirasçıların zorunlu olarak korunması gereken miras haklarıdır.
Tasarrufun Saklı Payı Aşması:
- Miras bırakanın yaptığı vasiyetname, bağışlama veya diğer işlemler saklı paylı mirasçıların haklarını ihlal etmelidir.
Tenkis Talebi:
- Saklı paylı mirasçılar, miras bırakanın bu tasarruflarına karşı tenkis davası açabilir.

Tenkis Davasının Süreci

Dava Açma Süresi:
- Tenkis davası, mirasın açıldığını (miras bırakanın öldüğünü) öğrenme tarihinden itibaren 1 yıl, her hâlükârda 10 yıl içinde açılmalıdır.
Yetkili ve Görevli Mahkeme:
- Tenkis davası, miras bırakanın son yerleşim yerindeki asliye hukuk mahkemesinde açılır.
Deliller:
- Vasiyetname veya bağışlama belgeleri, tapu kayıtları, banka hesap bilgileri gibi belgeler delil olarak sunulabilir.
Tenkis Sırası:
- Tasarruflar, şu sıraya göre tenkis edilir:
  - Vasiyetnameler.
  - Karşılıksız kazandırmalar (bağışlar).
  - Karşılıklı kazandırmalar (örneğin düşük bedelle yapılan satışlar).

Tenkis Davasında Dikkat Edilmesi Gerekenler

Saklı Pay Oranları:
- Altsoy için: Yasal miras payının yarısı.
- Ana-baba için: Yasal miras payının dörtte biri.
- Sağ kalan eş için: Yasal miras payının tamamı, altsoy ve ana-baba yoksa yarısı.
Dava Açmaya Yetkili Kişiler:
- Sadece saklı payı ihlal edilen mirasçılar tenkis talep edebilir.
Davanın Sonucu:
- Mahkeme, saklı payı ihlal eden tasarrufları iptal edebilir veya azaltabilir.

Mirasın Reddi Davası (Türk Medeni Kanunu m. 605-618)

Mirasın Reddi Nedir?

Mirasın reddi, mirasçıların, kendilerine kalan mirası kabul etmeyerek mirasın borç ve yükümlülüklerinden kurtulmak amacıyla başvurdukları bir haktır.

Mirasın Reddi Türleri

Gerçek Red (TMK m. 606):
- Miras bırakanın ölümünden sonra, mirasçılar mirası reddederek tereke üzerindeki haklarını sona erdirir.
Hükmen Red (TMK m. 605):
- Eğer miras bırakanın borçları malvarlığından fazla ise, mirasçılar mirası reddetmiş sayılır.
- Mirasçılar bu durumu mahkemede tespit ettirebilir.

Mirasın Reddi Süreci

Red Hakkı Süresi:
- Gerçek reddin, mirasın açıldığını öğrenme tarihinden itibaren 3 ay içinde yapılması gerekir.
- Hükmen red için süre sınırlaması bulunmamaktadır.
Başvuru Yeri:
- Mirasın reddi, miras bırakanın son yerleşim yerindeki sulh hukuk mahkemesine yapılır.
Davanın Sonuçları:
- Gerçek red durumunda, mirasçı mirasın borçlarından sorumlu olmaz.
- Hükmen red durumunda, alacaklılar yalnızca terekeye başvurabilir.

Mirasın Reddi Davasında Dikkat Edilmesi Gerekenler

Alacaklıların Korunması:
- Eğer mirasçı, alacaklılardan mal kaçırmak amacıyla mirası reddetmişse, alacaklılar bu reddin iptali için dava açabilir.
Red Hakkının Kaybı:
- Mirasçı, miras üzerinde tasarrufta bulunmuşsa (örneğin, tereke mallarını satmışsa), mirası reddetme hakkını kaybeder.

Tenkis ve Mirasın Reddi Davalarının Karşılaştırılması

Tenkis davası, saklı pay sahibi mirasçıların haklarını korumak amacıyla açılırken, mirasın reddi davası, mirasçının mirasın tamamını kabul etmemesi için açılır.

Tenkis davası, mirasbırakanın saklı payları aşan tasarruflarının iptali içindir ve yalnızca saklı pay sahibi mirasçılar (çocuklar, eş, anne-baba) tarafından açılabilir. Mirasın reddi davası ise, tüm kanuni veya atanmış mirasçılar tarafından açılabilir.

Tenkis davasında davalı, fazla miras alan kişilerdir. Mirasın reddinde ise davalı, mirasın borç alacaklıları veya devlettir.

Sonuçları bakımından, tenkis davası açıldığında mirasçılar saklı paylarını alır, fazla tasarruf edilen kısım iptal edilir. Mirasın reddi durumunda ise mirasçı mirasçılıktan çıkar, miras alt mirasçılara veya devlete geçer.

Dava süresi açısından, tenkis davası, vasiyetnamenin açılmasından itibaren 1 yıl içinde, mirasbırakanın ölümünden itibaren en geç 10 yıl içinde açılmalıdır. Mirasın reddi davası ise, mirasın öğrenildiği tarihten itibaren 3 ay içinde açılmalıdır.

Hangi malları kapsadığı konusunda, tenkis davası yalnızca saklı payı aşan malları kapsarken, mirasın reddi davasında tüm miras (mallar ve borçlar) reddedilir.

Her iki dava da mirasbırakanın son yerleşim yerindeki Sulh Hukuk Mahkemesi'nde açılır.

Reva Hukuk ile Güvendesiniz

Tenkis davaları ve mirasın reddi süreçlerinde, haklarınızı en iyi şekilde koruyarak profesyonel destek sunuyoruz. Tereke tespiti, paylaşımı ve uyuşmazlıkların çözümü için deneyimli avukat kadromuz yanınızda.