a woman sitting at a table reading a paper

Mobbing Davası ve İş Kazası Davaları

Mobbing ve İş Kazası Davaları

İş hayatında çalışanların haklarını korumak adına mobbing (psikolojik taciz) ve iş kazaları, en çok karşılaşılan hukuki uyuşmazlık konularındandır. Çalışanların psikolojik ve fiziksel bütünlüğünü koruma altına alan 4857 sayılı İş Kanunu, 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu ve 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu bu tür ihlallere karşı hukuki yollar sunmaktadır.

Bu yazıda, mobbing ve iş kazası davaları, yasal haklar, tazminat talepleri ve dava süreçleri detaylandırılmıştır.

1. Mobbing (Psikolojik Taciz) Davaları

Mobbing, bir çalışanın işyerinde uzun süreli, sistematik ve kasıtlı şekilde psikolojik tacize maruz kalmasıdır. İşveren veya diğer çalışanlar tarafından yapılan bu tür kötü muameleler, çalışanın ruhsal ve fiziksel sağlığını olumsuz etkileyebilir.

1.1. Mobbing Unsurları

Bir davranışın mobbing olarak kabul edilebilmesi için şu şartların sağlanması gerekir:

Sistematik Olmalı: Tek seferlik kötü davranışlar mobbing olarak değerlendirilmez. Sürekli ve tekrar eden hareketler olması gerekir.
Psikolojik Yıpratma Amacı Taşımalı: Çalışanı işten soğutmak, performansını düşürmek veya işten ayrılmaya zorlamak amacı taşımalıdır.
İşyerinde Gerçekleşmeli: Mobbing, işveren veya iş arkadaşları tarafından uygulanmalıdır.
Zarar Verici Olmalı: Çalışanın ruhsal, fiziksel veya mesleki gelişimine zarar vermelidir.

1.2. Mobbinge Karşı Çalışanların Hakları

Çalışan, mobbinge maruz kaldığında şu hukuki yollara başvurabilir:

✅ İş Sözleşmesini Haklı Nedenle Feshetme:

Çalışan, haklı nedenle işten ayrılarak kıdem tazminatını talep edebilir (İş Kanunu m.24).

✅ Maddi ve Manevi Tazminat Davası Açma:

Çalışan, uğradığı ruhsal ve maddi zararlar için tazminat talebinde bulunabilir (TBK m.417).

✅ İşverenin Sorumluluğunu Talep Etme:

İşveren, mobbingi önlemekle yükümlüdür. Aksi takdirde işverenin sorumluluğuna gidilebilir.

✅ İdari ve Cezai Şikâyet Hakkı:

Çalışan, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’na, CİMER’e veya Savcılığa şikâyette bulunabilir.

1.3. Mobbing Davalarında İspat Yükümlülüğü

Mobbing davası açabilmek için somut deliller sunulmalıdır.

📌 İspat İçin Kullanılabilecek Deliller:

E-posta, mesaj ve yazışmalar
Tanık beyanları (iş arkadaşları vb.)
Psikolojik destek alındıysa doktor raporları
İşverenin yazılı uyarıları veya performans değerlendirmeleri

1.4. Mobbing Davasında Tazminat Talepleri

Çalışan, mobbing davasında şu tazminatları talep edebilir:

Maddi Tazminat: Uğranılan gelir kaybı ve zararlar için talep edilir.
Manevi Tazminat: Psikolojik zararlar için talep edilir.
İş Kaybı Tazminatı: İşten ayrılma durumunda kıdem tazminatı ve iş gücü kaybı talep edilebilir.

1.5. Mobbing Davalarında Zamanaşımı Süresi

📌 Mobbing nedeniyle tazminat davaları, olayın öğrenildiği tarihten itibaren 5 yıl içinde açılmalıdır.
📌 Ceza davası açılması gereken durumlarda zamanaşımı süresi 8 yıldır.

2. İş Kazası Davaları

İş kazası, işyerinde veya işin yürütülmesi sırasında meydana gelen, çalışanın yaralanmasına veya ölümüne sebep olan olaydır. 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu iş kazalarını önlemek için işverene önemli yükümlülükler getirmiştir.

2.1. İş Kazasının Hukuki Tanımı

İş kazası sayılabilmesi için şu şartlar sağlanmalıdır:

✅ Kazanın iş sırasında veya işle ilgili olması
✅ Kazanın işverenin kontrolü altında gerçekleşmesi
✅ Çalışanın yaralanması veya hayatını kaybetmesi

📌 İş kazası olarak değerlendirilen durumlar:

İşyerinde meydana gelen yaralanmalar
İşveren tarafından sağlanan bir araçla işe gidiş geliş sırasında meydana gelen kazalar
İş nedeniyle geçici görevdeyken gerçekleşen kazalar
Meslek hastalıkları

2.2. İş Kazalarında İşverenin Sorumluluğu

İşveren, işçiyi koruma ve güvenliğini sağlama yükümlülüğüne sahiptir (İş Kanunu m.77).

📌 İşverenin sorumlulukları:

İş güvenliği tedbirlerini almak
İşçilere gerekli eğitimleri vermek
Kişisel koruyucu ekipman sağlamak
Risk analizleri yapmak

İşveren bu yükümlülükleri yerine getirmezse, tazminat davası ve cezai sorumluluk ile karşı karşıya kalabilir.

2.3. İş Kazası Sonrası İşçinin Hakları

📌 İşçi veya yakınları iş kazası sonrası şu haklara sahiptir:

✅ SGK İş Kazası Raporu Almak:

İşveren, kazayı 3 iş günü içinde SGK'ya bildirmek zorundadır.
Aksi halde, işveren idari para cezası ile karşılaşır.

✅ Tazminat Davası Açmak:

İşçi veya ailesi, maddi ve manevi tazminat davası açabilir.

✅ Maluliyet (Sürekli İş Göremezlik) Tazminatı:

İş kazası nedeniyle kalıcı sakatlık oluştuysa, işçi SGK'dan sürekli iş göremezlik maaşı alabilir.

✅ Destekten Yoksun Kalma Tazminatı:

İşçi kazada hayatını kaybetmişse, yakınları işverene karşı destekten yoksun kalma tazminatı açabilir.

2.4. İş Kazası Davalarında Tazminat Talepleri

📌 İşçi veya ailesi, şu tazminatları talep edebilir:

Maddi Tazminat: İşçinin çalışma gücü kaybı, tedavi giderleri, ilaç masrafları gibi mali zararlar talep edilebilir.
Manevi Tazminat: İşçinin veya ailesinin yaşadığı psikolojik zararlar nedeniyle manevi tazminat talep edilebilir.
Geçici veya Sürekli İş Göremezlik Tazminatı: SGK tarafından belirlenen maluliyet oranına göre işçiye veya ailesine bağlanır.
Destekten Yoksun Kalma Tazminatı: İşçinin ölümü halinde, ailesi işverenden bu tazminatı talep edebilir.